Summativ baholash

Summativ baholash — oʻqishning maʼlum bir davrida (oʻquv dasturining boʻlim va boblari, choraklik, oʻquv yili oxirida) oʻquvchining davlat taʼlim standarti va oʻquv dasturlarida belgilangan kompetensiyalarni egallaganlik darajasini rasmiy baholash jarayoni boʻlib, test, yozma ish, ogʻzaki suhbat, loyiha ishi, taqdimot ishlari, amaliy mashgʻulot, laboratoriya ishi, ijodiy ishlar va shu kabi boshqa shakllar yordamida amalga oshiriladi.

Bunda, oʻqituvchi summativ baholash natijasida oʻquvchining oʻzlashtirishidagi ehtimoliy boʻshliqlarni aniqlaydi, ularni oʻquvchi bilan birgalikda bartaraf qilish boʻyicha ishlaydi.

Summativ baholash MMTV tomonidan joriy o'quv faoliyatini nazorat qilish qoidalari doirasida ishlab chiqilgan va tasdiqlangan, 248-sonli buyruqning joriy versiyasiga kiritilgan.

Summatik ishlarning turlari

• bob boʻyicha summativ baholash (keyingi oʻrinlarda – BSB) – bob, boʻlim yakunida belgilangan kompetensiyalarni egallaganlik darajasini rasmiy baholash jarayoni;
• chorak boʻyicha summativ baholash (keyingi oʻrinlarda – CHSB) – chorak yakuni boʻyicha belgilangan kompetensiyalarni egallaganlik darajasini rasmiy baholash jarayoni;
• Loyiha ishi;

Chorak davomida fanlar uchun belgilangan haftalik soatlardan kelib chiqib, BSB uch martagacha va CHSB bir martagacha (chorak oʻrtasida va oxirida) summativ baholash oʻtkaziladi.

Bunda, fanlardan choraklik baho chiqariladigan (haftada 0,5 soat oʻqitiladigan fanlar uchun oʻquv yili yakunida, haftada 1 soat oʻqitiladigan fanlar uchun birinchi va ikkinchi yarim yillik) muddat inobatga olinadi.

Eslatma: Har bir fan boʻyicha summativ baholash (BSB va CHSB) materiallari Ixtisoslashtirilgan taʼlim muassasalari agentligi huzuridagi Pedagogik mahorat va xalqaro baholash ilmiy-amaliy markazi (keyingi o‘rinlarda – Markaz) tomonidan taqdim etiladi.

Summativ baholashni o'tkazish tartibi

1. Baholashning shaffofligini taʼminlash maqsadida fanlar boʻyicha tegishli summativ baholash barcha parallel sinflar uchun yagona talablar asosida oʻtkaziladi va Markaz tomonidan ishlab chiqilgan mezonlar asosida tekshiriladi.
2. Choraklik summativ baholash jadvali chorak boshlangunga qadar umumiy oʻrta taʼlim muassasasining metodik kengashi qarori bilan tasdiqlanadi. Bunda, bitta sinfda bir oʻquv kuni mobaynida 3 ta fandan ortiq boʻlmagan va umumiy vaqti 5 soatdan oshmagan holda summativ baholash amalga oshirilishini inobatga olish lozim.
3. BSB ishlari fan oʻqituvchilari tomonidan tekshiriladi va xolisona va adolatli tekshirilganligini nazorat qilish uchun umumiy oʻrta taʼlim muassasasida har bir metod birlashma aʼzolaridan iborat ishchi guruh tuziladi. Tekshirish yakuniga koʻra oʻquvchilarning toʻplagan ballari bir hafta muddat ichida elektron jurnalga joylashtiriladi.
4. Summativ baholash paytida ichki tartib-qoidani buzgan oʻquvchilarbaholashdan chetlashtiriladi va bu honda dalolatnoma tuziladi. Quyidagi holatlar ichki tartib-qoidani buzish deb hisoblanadi: 

• • • boshqa oʻquvchilar bilan gaplashish yoki ulardan yordam olish/berish;
    • ruxsat etilmagan manbalardan, shuningdek, elektron qurilmalardan (telefon, planshet, eshitish moslamalari, aqlli soatlar va shu kabilar) foydalanish;
    • nazorat materiallarini boshqa oʻquvchilarga berish yoki almashtirish.         

      5. Asosli sabablarga koʻra summativ baholash jarayonida qatnasha olmagan oʻquvchilar uchun  baholash jarayoni alohida oʻtkazilishiga ruxsat beriladi. Qayta topshirishni tashkil etish to'g'risida batafsil ma'lumot MMTV ning 284-sonli buyrug'i ilovasining 12-bandida keltirilgan.

Jurnalga summativ baholashni qo'shish

Summativ ishni yaratishda siz tanlashingiz va kiritishingiz kerak:

1. ish turi - loyiha ishlari, BSB, CHSB.
2. Ish o'tkaziladigan sana;
3. ish uchun maksimal ball;
4. ish tavsifi.

Baholash bo'yicha Mezonlar jurnaliga o'zgartirishlar kiritish mumkin:

• Dars jadvalda tayinlangan o'qituvchilar;
• maktab Ma'murlari;
• "UV va baholash" blokiga to'liq kirish huquqiga ega bo'lgan Muharrirlar.

Funktsional ishlashi uchun jurnal sozlamalarida "Mezonlarni bo'yicha baholash" jurnalining turi tanlanishi kerak.

Hisobot davrida ballarni taqsimlash

O'quvchining chorak (yarim yillik) bahosi (maksimal 100 ball) quyidagicha taqsimlanadi: 

• Chorak davomidagi nazoratni summativ baholash uchun 50 foiz;
• Chorak oxirida summativ baholash nazorati uchun 40 foiz;
• Chorak davomida formativ baholash uchun 10 foiz.

Hisobot davrlari uchun yakuniy baholar qanday hisoblanishi haqida batafsil ma'lumot bu erda.